Խաչաղբյուրի կիրճ՝ Տավուշի հրաշքը

Հայաստանի Տավուշի մարզը հայտնի է իր գեղատեսիլ բնությամբ, և Խաչաղբյուրի կիրճը դրա վառ օրինակներից մեկն է: Գտնվելով Ենոքավան գյուղի մոտակայքում՝ Խաչաղբյուր գետի հովտում, այս կիրճը համատեղում է բնության վեհությունը և պատմամշակութային ժառանգությունը: Խաչաղբյուր անվանումը, որը նշանակում է «խաչի աղբյուր», ակնարկում է տարածաշրջանի հոգևոր նշանակությունը՝ դարձնելով այն գրավիչ վայր բնության սիրահարների, արշավականների և պատմության ուսումնասիրողների համար:

Պատմամշակութային ժառանգություն

Խաչաղբյուրի կիրճը գտնվում է Տավուշի մարզի Իջևանի տարածաշրջանում, Ենոքավանից մոտ 3 կմ հեռավորության վրա: Տարածաշրջանը հարուստ է պատմությամբ, քանի որ Տավուշը եղել է Մեծ Հայքի Ուտիք նահանգի մաս, որտեղ ծաղկել են հայկական մշակույթն ու ճարտարապետությունը: Կիրճի մոտակայքում գտնվող Լաստիվերի քարանձավները, որոնք թվագրվում են մ.թ.ա. 1-ին հազարամյակով, վկայում են այս վայրի հնագույն բնակեցման մասին: Քարանձավներում հայտնաբերված XIII-XIV դարերի արձանագրություններն ու խաչքարերը ավելացնում են կիրճի մշակութային խորությունը:

Կիրճի անվանումը, հավանաբար, կապված է տեղական հոգևոր ավանդույթների հետ: Տավուշի մարզը հայտնի է իր վանքերով և խաչքարերով, ինչպիսիք են Գոշավանքը և Հաղարծինը, և Խաչաղբյուրի կիրճը նույնպես կրում է այդ հոգևոր ժառանգության հետքերը: Կիրճի մոտակայքում կարող են լինել հնագույն խաչքարեր կամ սրբավայրեր, որոնք դեռ սպասում են իրենց բացահայտմանը:

Բնության վեհություն

Խաչաղբյուրի կիրճը ձևավորվել է Խաչաղբյուր գետի կողմից, որը սկիզբ է առնում Տավուշի և Լոռու մարզերի սահմանագլխին գտնվող Խաչաղբյուր լեռան հյուսիսարևելյան լանջերից: Կիրճի ժայռոտ պատերը, խիտ անտառները և գետի թարմացնող հոսքը ստեղծում են կախարդական միջավայր: Կիրճը շրջապատված է Տավուշի խառն անտառներով, որոնք կազմում են մարզի տարածքի մոտ 51%-ը և հայտնի են իրենց կենսաբազմազանությամբ:

Գարնանը կիրճը ծաղկում է վայրի ծաղիկներով, ամռանը առաջարկում է զով ապաստան, իսկ աշնանը ներկվում է կարմիր, դեղին և նարնջագույն երանգներով՝ հիշեցնելով բնության գունապնակ: Կիրճը նաև թռչունների դիտարկման սիրահարների սիրելի վայր է, քանի որ այստեղ կարելի է հանդիպել Հայաստանի Կարմիր գրքում գրանցված տեսակների: Կիրճի մոտ գտնվող Լաստիվերի ջրվեժը, որը հայտնի է իր գեղատեսիլ տեսքով, ավելացնում է այս վայրի բնական հմայքը:

Ինչ անել Խաչաղբյուրի կիրճում

• Արշավ և բնության ուսումնասիրություն: Կիրճն ունի արահետներ, որոնք տանում են դեպի Լաստիվերի քարանձավներ և ջրվեժ: Այս արահետները հարմար են ինչպես սկսնակների, այնպես էլ փորձառու արշավականների համար: Ճանապարհին կարելի է վայելել կիրճի համայնապատկերները և լուսանկարել ժայռոտ բնապատկերները:

• Քարանձավների այցելություն: Լաստիվերի երկհարկ քարանձավները, որոնք գտնվում են կիրճի տարածքում, առաջարկում են յուրօրինակ փորձ: Քարանձավներում պահպանվել են միջնադարյան արվեստի նմուշներ, ինչպիսիք են խաչքարերն ու պատերի փորագրությունները:

• Էքստրեմալ արկածներ: Ենոքավանում գործում է «Yell Extreme Park»-ը, որտեղ կարելի է փորձել զիփլայն, ժայռամագլցում կամ ձիավարություն՝ համատեղելով կիրճի բնական գեղեցկությունը ադրենալինային արկածների հետ:

• Լուսանկարչություն: Կիրճի ժայռերը, ջրվեժը և անտառները կատարյալ ֆոն են լուսանկարչության համար, հատկապես մայրամուտի ժամանակ:

• Հանգիստ բնության գրկում: Կիրճի խաղաղ միջավայրը իդեալական է խնջույքների կամ մեդիտացիայի համար: Գետի ափին կարելի է կազմակերպել ընտանեկան հանգիստ՝ վայելելով Տավուշի մաքուր օդն ու բնության հնչյունները:

Ինչու այցելել Խաչաղբյուրի կիրճ

Խաչաղբյուրի կիրճը եզակի վայր է, որտեղ բնությունն ու պատմությունը միաձուլվում են՝ ստեղծելով անմոռանալի փորձ: Այն դեռևս զանգվածային զբոսաշրջությունից հեռու է, ինչը թույլ է տալիս վայելել բնության անձեռնմխելի գեղեցկությունը: Կիրճի մոտակայքում գտնվող Ենոքավան գյուղն առաջարկում է հյուրատներ և տեղական խոհանոց, ինչպիսին է Տավուշի հայտնի խորովածը կամ տնական գինին, որոնք կդարձնեն Ձեր այցն էլ ավելի հիշարժան:

Անկախ նրանից՝ Դուք արկածներ եք փնտրում, թե պարզապես ցանկանում եք խորասուզվել Հայաստանի բնության և մշակույթի մեջ, Խաչաղբյուրի կիրճը կգերիչ Ձեզ իր հմայքով: Բացահայտեք Տավուշի այս թաքնված գանձը և թող այն դառնա Ձեր ճանապարհորդության անմոռանալի մաս:

Լուսանկար: Cosmo Deus